DÜNYA TÜTÜNSÜZ GÜNÜ’NDE TÜTÜN VE AKCİĞER SAĞLIĞI
31 Mayıs, tütün ürünü
kullanımının sağlık ve diğer zararları konusunda toplumda farkındalık
oluşturmak, tütün ürünü kullananlara bırakmaları yönünde bilinç kazandırmak ve
sağlıklı yaşam davranışlarını geliştirmek amacıyla Dünya Sağlık Örgütü
tarafından “Dünya Tütünsüz Günü” olarak ilan edildi ve bu yıl
gerçekleştirilecek olan etkinliklerinin ana teması, “Tütün ve Akciğer Sağlığı”
olarak belirlendi.
Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde
de 31 Mayıs Günü “Dünya Tütünsüz Günü” olarak amaca yönelik çeşitli
etkinliklerle kutlanmaktadır. Tüm illerimizde il sağlık müdürlüklerimiz, sivil toplum kuruluşları ve paydaş kurumlar
tarafından yapılan faaliyetlerle tütün ürünlerinin zararlarına dikkat
çekilmekte, bırakmak isteyenler teşvik edilmektedir.
Sigara dumanı, hem ısısı hem de
içinde bulunan çok sayıdaki kimyasal maddeler nedeniyle solunum yollarının
koruyucu mekanizmaları üzerinde olumsuz etkiler oluşturmasıyla, solunum
yollarında ve akciğerlerde çeşitli hastalıklar meydana gelmektedir. Bu
hastalıklar arasında; akciğer kanseri, kronik bronşit, astım, çeşitli
enfeksiyonlar hatta alerjik rahatsızlıklar yer almaktadır. Yapılan çalışmalar,
sigara içenlerde bu hastalıkların daha sık görüldüğünü ortaya koymuştur.
Küresel tütün salgını,
önlenebilir hastalık ve ölüm sebepleri arasında ilk sırada yer almakta ve
dünyada her yıl 7 milyondan fazla kişinin ölümüne sebep olmaktadır. Sigara
dumanında 5300’den fazla kimyasal madde mevcuttur. Bu kimyasal maddelerden
bugüne kadar 70’den fazlası, kanser yapıcı etkiye sahip maddeler olarak
tanımlanmıştır. Yapılan incelemelere göre, 1,8 milyon kişinin akciğer kanser
tanısı aldığı ve her yıl 1.6 milyonun da hastalığa bağlı hayatını kaybettiği
belirlenmiştir.
Tüm bu riskler göz önünde bulundurularak
tütünle mücadelede sağlanan başarı ile bağımlılıktan uzak, sağlıklı nesillerin
yetişmesine büyük katkı sağlanacaktır. Bununla birlikte, kanserler gibi pek çok
kronik hastalık, kalp damar hastalıkları ve bunlara bağlı sağlık ve yaşam
kayıpları önlenecektir. Ayrıca bu kronik hastalıklara yönelik sağlık
harcamalarının ve iş gücü kayıplarının azalması ile ülke ekonomisine de katkı
sağlanacaktır.
Bu sebeplerle ülkemizdeki tütünle
mücadele çalışmaları siyasi iradenin, kamu otoritesinin, yerel yönetimlerin,
sivil toplum kuruluşlarının, medyanın iş birliğinde büyük bir kararlılıkla
sürdürülmektedir. Siyasi irade, istikrarlı bir biçimde ve cesaretle tütünle
mücadele çalışmalarını desteklemektedir. Hatta bu mücadelenin liderliğini ve
savunuculuğunu bizzat Sayın Cumhurbaşkanımız kendisi yapmaktadır. En üst
düzeyde gösterilen bu siyasi kararlılık elbette başarılı çalışmaların
sürekliliğini de beraberinde getirmektedir.
Pasif Maruziyetine Önlem
Ülkemizde tütünle mücadele
alanında yürütülen çalışmalar arasında çocuklar ve gençler başta olmak üzere
toplumun tamamının tütün dumanından pasif maruziyetinin önlenmesi yer
almaktadır.
Sigara dumanına maruz kalma
olarak tanımlanan “pasif maruziyet” kişi sigara içmese bile sigara dumanından
yoğun olarak etkilenmesi olarak tanımlanmaktadır. Aktif içicilik ve ikinci el
maruziyet (pasif maruziyet) kanıtlanmış riskler içermektedir. İkinci el sigara
dumanı; lösemi, lenfoma, santral sinir sitemi tümörleri ve karaciğer kanserine
sebep olmaktadır. Yapılan araştırmalara göre, pasif maruziyet de akciğer
kanseri riskini arttırdığı ortaya çıkmıştır.
Vatandaşlarımızın tütün
dumanından pasif maruziyetini önlemek ve temiz hava soluma hakkını korumak
amacıyla 4207 sayılı Kanun kapsamında tütün ürünlerinin kullanımının yasak
olduğu yerlere yönelik, ülke genelinde yaklaşık 1500 denetim ekibiyle 7 gün 24
saat esasına göre denetim ekipleri tarafından gerçekleştirilmektedir. Rutin
denetimlerin yanı sıra, Alo 184 Sağlık Bakanlığı İletişim Merkezi Tütün İhbar
Hattı ve Yeşil Dedektör mobil uygulaması üzerinden gelen ihbarlara yönelik de
denetimler sürdürülmektedir. Denetim ekiplerimiz tarafından Kanun’un tüm
hükümleriyle yürürlüğe girdiği 19 Temmuz 2009 tarihinden bu yana ülke genelinde
22.852.971 denetim yapıldı. Bu denetimler sırasında Kanun hükümlerine uyum
konusunda ihlal tespit edilen işletmelere ve ihlalde bulunan kişilere yönelik
313.008.491 TL idari para cezası uygulandı.
Yürütülen koruma ve önleme
çalışmalarının yanı sıra tütün ürünü kullanan bireyler bırakmaları için teşvik
edilmekte ve bırakmak isteyenlere ALO 171 Sigara Bırakma Danışma Hattı ve
sigara bırakma poliklinikleri aracılığıyla destek sağlanmaktadır. 27 Ekim 2010
tarihinde hizmete açılan ALO 171 Sigara Bırakma Danışma Hattında, 7 gün 24
saat, sigara bırakma konusunda uzman danışmanlar tarafından canlı destek
sağlanarak, günlük ortalama 4-5 bin arası çağrı karşılanmaktadır. Ayrıca
internet sitesi üzerinden destek almak isteyen kişiler alo171.saglik.gov.tr web
adresinden birçok hizmete ulaşabilirler. Site üzerinden sigara bırakma takvimi
oluşturabilir, sigaranın bütçeye verdiği yükü hesaplayabilir, kararlılık ve
bağımlılık testi uygulanabilir. Site, hizmete açıldığı tarihten 30 Nisan 2019
tarihine kadar 3.851.606 kişi tarafından ziyaret edilmiştir.
Bunun yanı sıra toplumu, tütün
ürünlerinin zararlarına ilişkin bilgilendirmek, yürütülen çalışmaları kamuoyu
ile paylaşmak için havanikoru.saglik.gov.tr web sitesi hizmet vermektedir.
Site, hizmete açıldığı tarihten 30 Nisan 2019 tarihine kadar 1.675.622 kişi
tarafından ziyaret edilmiştir.
2019 yılı itibariyle toplam 501
sigara bırakma polikliniğinde açıldığı günden bugüne kadar 720 hekim tarafından
2.492.750 kişiye hizmet sunulmuştur. Sigara bırakma tedavisinde kullanılan,
ülkemizde geri ödeme kapsamında olmayan ilaçlar sigara bırakma polikliniklerinde
hekimler tarafından uygun görülen hastalara ücretsiz olarak temin edilmektedir.
Toplumu bilinçlendirmek, toplum
sağlığını korumak, bağımlılıklardan uzak sağlıklı nesillerin yetişmesini
sağlamak temel hedeflerimizdir. “Tam Dumansız Türkiye” için tütünle mücadele
çalışmaları, kararlılıkla ve güçlendirilerek devam etmektedir.
31 Mayıs Dünya Tütünsüz gününde
siz de bir adım atabilir, sigara bağımlılığından kurtulabilirsiniz. Sigarayı
bırakmak istiyor, fakat bırakamayacağınızı düşünüyorsanız bu süreçte destek
alabileceğiniz birçok kurum olduğunu unutmayın. Bağımlılıkların tümü bir
hastalıktır ve tedavisi mümkündür.
