İl Sağlık Müdürümüz Dr. Ali Bulut 1-7
Nisan Kanser Haftası münasebetiyle yapmış olduğu basın açıklamasında; “Kanser,
dünyada ve ülkemizde sebebi bilinen ölümler arasında kalp ve damar
hastalıklarından sonra ikinci sırada yer alan önemli bir halk sağlığı sorunudur.
Aynı zamanda yüksek tedavi maliyetleri nedeniyle ülke ekonomilerinde ve iş
gücünde çok ağır kayıplara neden olabilmektedir. Oysa erken teşhis edildiğinde
tedavinin mümkün olduğu ve yaşam kalitesinin artırılabildiği kanser türleri
olduğu düşünülürse korunmanın önemi daha da artmaktadır. Teknolojinin ve tıbbın
ilerlemesi ile elde edilen sonuçların daha etkin kullanılması ve halkı
bilgilendirme/bilinçlendirme/farkındalık kazandırma çalışmalarına yoğunluk
verilmesi amacıyla düzenlenen “1- 7 Nisan Kanser Haftası” etkinlikleri, kanser
mücadelesinde oldukça önemli bir yer tutmaktadır.
Kanser beraberinde getirdiği sağlık sorunlarının yanı sıra,
maddi ve manevi yönden uzun süreli mücadele gerektiren bir hastalıktır. Dünya
Sağlık Örgütü’nün 2020 yılı verilerine göre; ilgili yılda küresel bazda 19.2
milyon yeni kanser vakası tespit edilmişken, hastalığa bağlı 9.9 milyon ölüm
gerçekleşmiştir. Dünya genelinde 75 yaşına kadar her 5 kişiden 1 kişinin
kansere yakalanacağı ve her 10 kişiden 1’inin ise kanser nedeniyle hayatını
kaybedeceği tahmin edilmektedir. Dünyada ve ülkemizde ilk sıralarda yer alan
kanser türleri akciğer, meme ve kolorektal kanserler olarak benzerlik
göstermektedir.
Yine gelecek yıllarda dünya nüfusunun artması, yaşlanması ve
kansere yol açabilecek risk faktörlerine daha çok ve daha uzun süre maruz
kalması ile birlikte gerek tanı konacak kanser olgu sayısının gerekse bahsi
geçen hastalığa bağlı ekonomik, sosyolojik ve psikolojik yükün artması
beklenmektedir.
%90 çevresel, %10 oranında ise genetik faktörlere bağlı
olarak gelişmekte olan kanserlerin, çevresel faktörler arasında yer alan; tütün
kullanımı, alkol tüketimi, fazla kilolu ve/veya obez olma ve enfeksiyonlara
maruziyetin engellenmesi yolu ile günümüzde %30-%50 oranında önlenebileceği
bilinmektedir. Özellikle ortaya çıkışının önlenebildiği, taramalarla ölümün
engellenebildiği ve erken teşhis edildiğinde tedavinin yaşam kalitesine çok şey
katabildiği kanser türleri göz önüne alınırsa korunmanın önemi daha da
artmaktadır.
Pandemi döneminde sağlıklı beslenme ve fiziksel aktivitenin
artırılması, tuz kullanımının azaltılması, tütün ve tütün ürünlerinin
kullanılmaması hem kanserden korunmada hem de salgınla mücadelede önemli birer
etkendir.
Yapılan çalışmalar yirmi birinci yüzyılda kanser konusunda en
önemli kontrol stratejisinin korunma ve erken teşhis olduğunu açıkça ortaya
koymaktadır. Bu kapsamda; kanserojen maddelerin tespiti, risk faktörlerinden
kaçınma, tarama ve erken tanı en önemli önleme stratejileri arasında yer
almaktadır.
Erken teşhis oranlarında herhangi bir düşüş yaşanmaması için
taramaların pandemi sürecinde de devam etmesi önem arz etmektedir. Pandemi
gerekçesiyle taramaların ertelenmesi, ileri evre teşhis oranlarında artışa
neden olabilmektedir. Pandemi sürecinde söz konusu kanser taramaları
"COVID-19 Pandemisinde Sağlık Kurumlarında Çalışma Rehberi ve Enfeksiyon
Kontrol Önlemleri" doğrultusunda gerçekleştirilmelidir.
Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezleri (KETEM),
Toplum Sağlığı Merkezleri (TSM), Sağlıklı Hayat Merkezleri (SHM), Aile Sağlığı
Merkezleri (ASM) ve Mobil Kanser Tarama araçlarında:
➢ 40-69 yaş
arası kadınlara 2 yılda bir meme kanseri taraması
➢ 30-65 yaş
arası kadınlara 5 yılda bir rahim ağzı kanseri taraması
➢ 50-70 yaş
arası kadın ve erkeklere 2 yılda bir kalınbağırsak kanseri taramaları
ÜCRETSİZ olarak yapılmaktadır.
Tarama sonrası sonucu pozitif ya da şüpheli çıkan kişiler,
tarama sonrası teşhis merkezlerimize yönlendirilmekte ve ileri tetkikleri
yapılmaktadır. Teşhis ve tedavi hizmetleri ikinci ve üçüncü basamak sağlık
kuruluşları tarafından yürütülmektedir.
Kansere karşı mücadelede “Farkındalık ve Bilinç Düzeyinin
Artırılması” önemli diğer bir strateji olup, ülkemizde “Kanser Haftası” olarak
kabul edilmiş olan Nisan ayının ilk haftası boyunca düzenlenen çeşitli
etkinliklerle konuya dikkat çekilmektedir. Her yıl 1-7 Nisan Ulusal Kanser
Haftasında, ülkemiz açısından önemi giderek artan kanser hastalığına karşı
halkta konuya ilişkin farkındalık yaratmak, taramalara katılımı artırmak için
düzenlenen bu etkinliklerle halkı bilgilendirmek ve bilinçlendirmek
hedeflenmektedir. Ancak tüm bu çalışmaların yılın bir haftası ile sınırlı
tutulmayıp yıl boyunca sürdürülmesi kanserle mücadelede akılda tutulması
gereken bir unsur olup önemli kazanımlar sağlayacaktır.” Dedi.