3-9 Kasım Organ Bağışı Haftası
İl
Sağlık Müdürümüz Dr. Ertan DEĞİRMENCİOĞLU “3-9 Kasım Organ Bağışı Haftası” ile
ilgili yapmış olduğu basın açıklamasında, “Ülkemizde her yıl 3-9 Kasım
tarihleri arasında “Organ ve Doku Bağışı Haftası” kutlanmaktadır. Tedavisi
yalnızca organ ve doku nakli ile mümkün olan hastalıklar, bütün dünyada olduğu
gibi ülkemizde de önemli sağlık sorunlarından biridir.
Organ
nakli, vücutta görevini yapamayan bir organın yerine canlı bir vericiden veya
ölüden alınan sağlam ve aynı görevi üslenecek bir organın nakledilmesi
işlemidir.
Kişinin
hayatta iken serbest iradesi ile tıbben yaşamı sona erdikten sonra doku ve
organlarının başka hastaların tedavisi için kullanılmasına izin vermesi ve bunu
belgelendirmesi de organ bağışıdır.
Unutmamak
gerekir ki, her bağış yeni bir hayattır. Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri
Yüksek Kurulu, organ naklinin caiz olduğunu bildirmiş ve organ bağışını,
insanın insana yapabileceği en büyük yardım olarak tanımlanmıştır.
Ülkemizde
organ bağışları Sağlık Bakanlığı kontrolü ve denetiminde yapılmaktadır.
“Türkiye Organ ve Doku Nakli Bilgi Sistemi” vasıtasıyla organ dağıtımı en
adaletli ve şeffaf biçimde yapılmaktadır.
ORGAN-DOKU
BAĞIŞI NEDİR?
Organ
bağışı kişinin hayatta iken kendi özgür iradesiyle, organlarının bir kısmını
veya tamamını ölümünden sonra başka hastaların tedavisinde kullanılmak üzere
vasiyet etmesidir. 18 yaşını aşmış, akli dengesi yerinde olan herkes organ-doku
bağışında bulunabilir.
ORGAN-DOKU
BAĞIŞINDA BULUNAN HERKESİN ORGANLARI-DOKULARI KULLANILABİLİR Mİ?
Organ
bağışı yapılmış olsa bile her ölümden sonra organ nakli mümkün değildir.
Örneğin; kişi evde, sokakta, acil serviste veya hastanelerin herhangi bir
servisinde ölmüş kişilerin organları ülkemizde organ bağışında kullanılamaz.
Yalnızca
yoğun bakım ünitelerinde solunum cihazına bağlı olarak ölen, yani beyin
ölümü gerçekleşen kişilerin organları nakledilebilir.
BEYİN
ÖLÜMÜ NEDİR, TANISI NASIL KONULUR?
Beyin
ölümünde, beyin fonksiyonları tamamen kaybedildiği için geri dönüşü yoktur, tam
ve kesin olarak ölüm gerçekleşmiştir, bu durum bitkisel hayatla
karıştırılmamalıdır. Beyin ölümü teşhisi konulabilmesi için birtakım testlerin
uygulanma zorunluluğu vardır. Bu testlerin sonucunda, alanında uzman iki hekim
tarafından, beyin ölümü gerçekleşip gerçekleşmediği kararına varılır daha sonra
bu karar aileye bildirilir.
HANGİ
ORGAN-DOKULARI BAĞIŞLAYABİLİRİM?
Kalp
Kornea
Tendon
Karaciğer
İnce
Bağırsak
Yüz ve Saçlı Deri
Böbrek
Kemik
Ekstremite (Kol,Bacak)
Pankreas
Kas
Dokusu
Üst Solunum
Akciğer
Kıkırdak
Üst Sindirim Yolları
Deri
Uterus (Rahim)
ORGAN
BAĞIŞ KARTI OLSUN YA DA OLMASIN AİLELERDEN İZİN ALINIR MI?
Organ
bağış kartı olup olmadığı bakılmaksızın beyin ölümü gelişmiş tüm vakaların
aileleri ile mutlaka görüşülür. Bu görüşme organ nakil koordinatörü tarafından
gerçekleştirilir. Aile onayı olmadan hiç kimsenin organları alınamaz ve
kullanılamaz.
ALINAN
ORGANLAR HERKESE NAKLEDİLEBİLİR Mİ?
Nakil
işlemleri Sağlık Bakanlığı bünyesinde Ulusal Koordinasyon Sistemi tarafından
yürütülür ve yapılan tüm işlemler kayıt altına alınıp belgelenir. Organ
dağıtımı; ulusal bekleme listelerinde kaydı olanlar arasından, öncelikle tıbbi
aciliyeti olan hastalar olmak üzere, kan ve doku grubu uyumuna göre yapılır.
Din, dil, ırk, cinsiyet, zengin veya fakir ayrımı gözetilmez. Alıcı ve
vericinin kimlik bilgileri ailelerin izni olmadan açıklanamaz. Gizli kalması
kanunen esastır.
İLERİ
YAŞ VEYA KRONİK HASTALIĞIN OLMASI ORGAN BAĞIŞINA ENGEL MİDİR?
Yaşın
ileri olması, kronik bir hastalığın bulunması, alkol veya sigara içiliyor
olması ve benzeri nedenler organ bağışı yapılmasına engel değildir.
ORGAN
BAĞIŞI YAPILDIKTAN SONRA, VAZGEÇİLEBİLİR Mİ?
Organ
bağışından vazgeçildiğinde bu yeni kararı aile ile paylaşılması E-Devlet
sistemi üzerinden iptal edilmesi ve organ bağış kartının imha edilmesi
yeterlidir.
DİNEN
BİR SAKINCASI VAR MIDIR?
Diyanet
İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu organ bağışını insanın insana
yapabileceği en büyük yardım olarak tanımlanmıştır. 06.03.1980 tarih ve 396
sayılı kararı ile organ naklinin caiz olduğunu bildirmiştir. Kuran –ı Kerim’ de
Maide suresi 32. Ayette “Kim bir kimseye hayat verirse, o sanki bütün insanlara
hayat vermişçesine sevap kazanır.” diye buyrulmuştur.
ORGAN
BAĞIŞI İÇİN NEREYE BAŞVURMAK GEREKİR?
İl
veya İlçe Sağlık Müdürlükleri
Devlet
Hastaneleri
Üniversite
Hastaneleri
Özel
Hastaneler
Aile
Hekimliği Merkezleri
Toplum
Sağlığı Merkezleri
ORGAN
BAĞIŞININ YASAL BOYUTU NEDİR?
29.05.1979
tarih ve 2238 sayılı kanunla organ bağışının yasal boyutu belirtilmiştir.
Buna göre:
Madde
6: 18 yaşını doldurmuş ve
mümeyyiz olan her kişiden organ ve doku alınabilmesi için vericinin en az iki
tanık huzurunda açık bilinçli ve tesirden uzak olarak önceden verilmiş yazılı
ve imtiyazlı veya en az iki tanık huzurunda sözlü olarak beyan edip imzaladığı
tutanağı bir hekim tarafından onaylanması zorunludur.
Madde
14: Bir kimse sağlığında
vücudunun tamamını veya dokularını tedavi, teşhise bilimsel amaçlar için
bırakıldığını resmi ya da yazılı bir vasiyetle belirtmemiş veya iki tanık
huzurunda açıklanmamış ise, sıra ile eşi, reşit çocukları, ana veya babası veya
kardeşlerinden birisinin; Bunlar yoksa yanında bulunan herhangi bir yakının
muvaffakiyeti ile ölüden organ ve doku alınabilir. İfadelerine yer verdi
Dr. Ertan DEĞİRMENCİOĞLU
İl Sağlık Müdürü