İl
Sağlık Müdürümüz Dr. Ertan Değirmencioğlu 12 Kasım Dünya Zatürre Günü nedeniyle
yapmış olduğu basın açıklamasında; “Akciğerin iltihabı olarak bilinen
“zatürre”nin tıbbi adı “pnömoni”dir. Zatürre, bakteri, virüs, mantar gibi
çeşitli mikroorganizmalar nedeniyle oluşabilir. Zatürre, en sık görülen, hekime
başvurmaya neden olan, en fazla ölüme yol açabilen hastalıklar arasında
bulunmaktadır.
Özellikle çocuklarda, 65 yaş üstü yaşlılarda, kronik bir
hastalığa sahip olanlarda (böbrek, şeker, kalp veya akciğer hastalığı gibi),
sigara kullananlarda, bağışıklık sistemini baskılayan bir hastalık veya ilaç
kullanımı varlığında daha sık görülür. Toplum kökenli zatürre, tüm dünyada
hastane başvurularının, tedavi giderlerinin, iş-okul günü kayıplarının ve
ölümlerin önemli bir kısmından sorumludur.
Zatürre
açısından en büyük risk altında olanlar çok genç ve çok yaşlı yaş gruplarıdır.
Yemek pişirme, ısıtma ve aydınlatma için düzenli olarak kirletici yakıtlar ve
teknolojiler kullanan evlerdeki çocuklar, ev içi kaynaklı hava kirliliğine daha
duyarlıdır. Özellikle endüstriyel olarak çevreye yayılan kirleticilerden ve
taşıtların egzoz dumanından kaynaklanan dış ortam kaynaklı hava kirliliği,
yaşlı yetişkinler arasında solunum sağlığını orantısız şekilde etkilemektedir.
Böylece, hava kirliliğinin azaltılması ve temiz hava koşullarının elde edilmesi
ile yalnızca çevreye değil, toplumsal ve bireysel sağlığa da önemli faydalar
sağlanacaktır.
Zatürreden Korunmak İçin Ne Yapılmalıdır?
Belirli önlemler alındığı takdirde zatürre büyük ölçüde
önlenebilen bir sağlık sorunudur. Altta yatan kronik hastalıkların kontrol
altına alınması, dengeli beslenme, hijyenik önlemler, sigara ve alkol
alışkanlıklarının kontrolü, pnömokok ve yıllık influenza (grip) aşılarının
uygulanması ile toplum kökenli zatürrenin görülme sıklığı ve ölüm oranı
azaltılabilir. Aktif tütün ürünleri kullanmak veya pasif tütün dumanına maruz
kalmak, toplum kökenli zatürre açısından risk faktörleri arasında yer alması
nedeniyle, bu olgulara sigarayı bırakma konusunda mutlaka tıbbi destek
verilmelidir.
En sık zatürreye neden olan mikrop “pnömokok” olarak bilinen
bakterilerdir. Pnömokoklara karşı yapılan pnömokok aşısı (zatürre aşısı)
aşağıdaki durumlarda önerilmektedir:
· 65 yaş ve
üzeri kişiler
· KOAH ve
bronşektazi hastaları ile akciğeri cerrahi olarak tamamen ya da kısmen
çıkarılmış hastalar
· Kalp ve
damar, böbrek, karaciğer ve şeker hastalığı gibi kronik hastalığı bulunanlar
· Kronik alkolizm
tanısı bulunan kişiler
· Dalakta
fonksiyon bozukluğu bulunanlar veya dalağı alınmış olanlar
· Bağışıklık
yetmezliği bulunanlar ve bağışıklık sistemini baskılayan tedavi alanlar
· Beyin
omurilik sıvısı kaçağı olanlar
· Pnömokok
hastalığı veya komplikasyon riskinin artmış olduğu şartlarda yaşayanlar
Pnömokok aşısı, koldan kas içine yapılmakta olup, oldukça
güvenilirdir; ciddi yan etkilere pek rastlanmamaktadır. Yaşam boyu bir veya iki
kez yapılması çoğu kez yeterli olmaktadır. Öte yandan, grip (influenza)
hastalığı da zatürreye zemin hazırlaması açısından risk oluşturabilmektedir.
Her yıl en fazla gribe neden olan mikropların belirlenmesi ile her yıl için
yeni aşısı hazırlanmaktadır. Dolayısıyla, grip aşısının her yıl tekrarlanması
gereklidir. Grip aşısı her yıl Eylül, Ekim, Kasım aylarında yapılabilmektedir.
Grip aşısı yapılması önerilen kişiler aşağıda belirtilmiştir:
· 65 yaş ve
üzeri kişiler
· KOAH,
bronşektazi, bronş astımı gibi kronik akciğer hastalıkları ile kalp ve damar
hastalığı tanılı kişiler
· Şeker
hastalığı, böbrek fonksiyon bozukluğu, çeşitli hemoglobinopatileri olan ve
bağışıklık sistemi baskılanmış kişiler
· Yüksek
riskli hastalarla karşılaşma olasılığı olan sağlık çalışanları
· Grip
yönünden riskli kişiler ile birlikte yaşayanlar (Özellikle 6 aydan küçük bebek
ile yakın ve sürekli teması olanlar)
· Güvenlik
görevlileri, itfaiyeciler gibi toplum hizmeti veren kişiler
Grip aşısı da koldan kas içine yapılır, yalnız ağır yumurta
alerjisi olanlara yapılması sakıncalı olabilmektedir. Aşının yapıldığı yerde
ağrı, hassasiyet gibi kısa süreli basit yan etkiler beklenebilir.” Dedi.
Dr. Ertan DEĞİRMENCİOĞLU
İl Sağlık Müdürü