İlk Kuduz aşısını geliştiren Louis Pasteur’ ün ölüm tarihi olan 28 Eylül, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) “Dünya Kuduz Günü” olarak belirlenmiştir.Kuduz 150’ denfazla ülkede görülen ve aşı ile önlenebilir viral bir hastalıktır.DSÖ verilerine göre her yıl 59.000’in üzerinde insan kuduz nedeni ile kaybedilmektedir.Kuduz virüsü merkezi sinir sistemini enfekte ederek ölüme yol açan bir enfeksiyon etkenidir. Ülkemizde de her yıl yaklaşık 200.000 kuduz riskli temas meydana gelmekte, bunlardan 1 ya da 2’si hayatını kaybetmektedir.Kuduz vakaları incelendiğinde,kişilerin kuduz riskli teması önemsemeyerek bir sağlık kuruluşuna baş vurmadığı görülmektedir.
HAYVANLARDA KUDUZ BELİRTİLERİ:
* Başlangıçta hasta hayvanların huyunda değişim gözlenir.
* Uysal hayvanlar huysuzlaşırken, huysuz hayvanlar sakinleşirler.
* Kuduz hayvanlarda genellikle şiddetli ısırma isteği vardır.
* Bunların havayı ısırdıkları gözlenir.
* Işığa ve suya karşı aşırı duyarlılık bulunur.
* Yutkunma güçlüğü, salya akması, kasılmalar gibi belirtiler gözlendikten sonra, bunlarda da felç dönemi başlar.
* Bulgular görülmeye başladıktan sonra, kuduz hayvanlar genellikle 7-10 gün içerisinde ölürler.
Kuduz Hastalığının Bulaşma Şekli:
* Kuduza yakalanmış bir memeli hayvanın (özellikle köpek) ısırması ve yaralaması ile,
* Kuduz hayvanın salyasının sıyrık veya çatlak deriye, göz ağız veya buruna temas etmesiyle,
* Kuduz hayvanın salyası ile bulaşık eşyanın (tasma, yular, dizgin vb.) yaralı deri ile temas etmesi ile,
* Kuduz hayvan tarafından tırnaklanarak meydana gelen yaralanmalar ile, (hayvanın tırnağı kendi salyası ile bulaşıktır.)
* Kuduz hayvanın eti ve sütünün çiğ olarak yenmesi ile,
* Kuduza yakalanmış bir insan ile yakın temasta bulunulması ile bulaşabilir.
Bulaşma Süresi:
Köpek ve kedilerde, belirtiler başlamadan 3-7 gün önce bulaştırıcılık başlar ve hastalık belirtileri olduğu sürece bulaştırıcılık devam eder.
BELİRTİLER
Hastalık insanda ilk önce halsizlik ,ateş, iştahsızlık, bulantı, baş ve boğaz ağrısı gibi hastalığa özel olmayan belirtiler başlar. Isırık yeri ve çevresinde ağrı ve kaşıntı görülebilir. Yutak felci sebebiyle kuduzun karakteristik belirtisi olan sudan korkma görülür .Daha sonra hasta komaya girer ve ölüm meydana gelir.
KUDUZ HASTALIĞI TEDAVİ EDİLMEZSE NE OLUR?
Tedavi Edilmeyen HastalarSolunum kaslarının felç olması sebebi ile 7 gün içinde ölür.
TEDAVİ ŞARTLARI
* İnsana sebepsiz saldıran hayvanlar mümkünse yakalanmalıdır.Yakalanan vahşi veya aşısız evcil hayvanlar 10 gün süresince sağlıklı şartlarda izlem altında tutulmalı,bu süre içinde ölürse en kısa zamanda beyin dokusu bir labaratuvara gönderilmelidir.
* Sonuçta kuduz virüsü bulunmazsa saldırıya maruz kalan kişinin tedavisi gerekmez.
* Yakalanamayıp kaçan hayvanlar kuduz kabul edilir ve tedaviyi gerektirir.
ŞÜPHELİ HAYVAN ISIRMASI HALİNDE NE YAPMALISINIZ?
* Isırık yeri bol sabunlu su ile yıkanmalı ve durulanmalıdır.
* Yara yeri tentürdiyot ile de yıkanabilir. En kısa zamanda bir sağlık kuruluşuna baş vurunuz.
Bu tedbirler ısıran ya da ısırılan hayvanların kuduz olma ihtimaline karşı alınan tedbirlerdir.
Isıran hayvan;
10 günlük bir karantinaya alınır,bu periyot esnasında hayvan hastalanır ya da ölürse kuduzun belirtileri bir veteriner hekim tarafından değerlendirilmeli ve kesin teşhis amacıyla beyin dokusu laboratuvara gönderilmelidir.
Kuduz hastalığı hem insanlarda hem de hayvanlar için ölümcüldür. Kuduzun önlenebilir bir hastalık olası sevindiricidir.Hastalığın önlenmesinde hayvanların aşılanması çok önemlidir. Hekiminiz gerekli görür aşılama programına alırsa aşılarınızı aksatmadan uygulatınız. Kuduz şüpheli temas durumunda özellikle yara tedavisi ile kuduz aşısı ve kuduz antiserumu uygulamalarının hayat kurtarıcı olduğu unutulmamalıdır.
